MÜSİAD İnşaat ve Yapı Malzemeleri Sektör Kurulu, bu ihtiyaca dair önemli konulara ve çözüm önerilerine yer veren sektör raporunu yayınladı. Raporda, barınma sorunlarından sosyal konut üretimine, devletin atması gereken adımlardan İstanbul’daki deprem riskine kadar birçok başlık ele alındı.
Türkiye’de Ev Sahipliği Oranı Avrupa’nın Gerisinde
Rapor, Türkiye’deki ev sahipliği oranının Çin, Rusya ve Avrupa ülkelerine kıyasla düşük olduğunu vurguluyor. Avrupa Birliği’nde ev sahipliği oranı %69,1 iken, Türkiye’de bu oran %56,2. Türkiye, Avrupa’nın en kalabalık ikinci ülkesi olmasına rağmen, konut erişim sorunuyla mücadele ediyor. Ayrıca, son 10 yılda Türkiye’de ortalama 1,3 milyon konutun satıldığı belirtiliyor.
Yeni Konut Üretiminde Azalma Var
MÜSİAD İnşaat ve Yapı Malzemeleri Sektör Kurulu Başkanı Cemil Yüksekdağ, 2025’te konut satışlarının 1,5 milyona ulaşmasının beklendiğini ifade etti. Ancak, artan inşaat maliyetleri, azalan arsa stokları ve sektördeki daralma nedeniyle konut üretiminin azaldığına dikkat çekti. Son 5 yılda inşaat ruhsatı sayıları 400-500 binlere kadar düştü.
Konut Talebini Artıran Faktörler
Rapora göre, Türkiye’deki konut ihtiyacının başlıca sebepleri; nüfus artışı, göç hareketleri, kentleşme ve mülteci nüfusundaki hızlı artış. Ayrıca, Kahramanmaraş merkezli deprem sonrası yaşanan kitlesel göç ve ani talep, konut sorununu daha da büyüttü. Eski konut stoku ve plansız yapılaşma da bu soruna katkı sağlıyor.
Finansman Modelleri Çözüme Uzak
Raporda, mevcut bankacılık odaklı finansman modellerinin ekonomik dalgalanmalar sırasında yeterli çözümler sunamadığı belirtiliyor. Bunun yerine, faizsiz kredi seçenekleri sunan “kapalı havuz” modeli ve “önce arsa, sonra konut” gibi aşamalı sistemler, son dönemde daha çok tercih ediliyor.
Kısa ve Orta Vadeli Çözüm Önerileri:
- Tüketici ve üreticiler için uygun finansman modelleri geliştirilmelidir.
- Bireysel emeklilik birikimlerinin proje gayrimenkul yatırım fonlarına aktarılabilmesi sağlanmalıdır.
- Kentsel dönüşüm süreçlerinde tapuların fonlara devredildiği, devlet destekli bir modelle dönüşüm hızlandırılabilir.
- Orta gelir grubu için konut kooperatifleri yeniden tasarlanabilir.
- Erişilebilir konut üretecek firmalara uygun fiyatlı arsa tahsis edilerek maliyetler düşürülebilir.
- Banka kredisine bağımlılığı azaltacak, sermaye piyasaları odaklı finansman ekosistemleri oluşturulmalıdır.